പച്ചാമാമായുടെ കണ്ണുനീർ

പ്രപഞ്ചരൂപീകരണത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഭൂമിയുടെ ഉത്ഭവവും മാറ്റങ്ങളും മനസിലാക്കുവാൻ നമുക്ക് കഴിഞ്ഞത് ഈ അടുത്തനാളുകളിൽ മാത്രമാണ്. ശാസ്ത്രീയമായ ഒരുപാട് അറിവുകൾ നമുക്ക് ലഭിച്ചെങ്കിലും പ്രകൃതിയുടെ കലാരഹസ്യം പൂർണ്ണമായി മനസിലാക്കാൻ ഇനിയും നമുക്കായിട്ടില്ല.

പ്രകൃതി ജനനിയാവുകയും ജീവന്റെ എണ്ണമറ്റ രൂപങ്ങളിൽ വിടർന്നുപുഷ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്. ഇതേ ജീവരൂപങ്ങൾ ഭൂമിക്ക് പുതിയ മുഖച്ഛായ നൽകുന്നതിനും കാരണമാകുന്നുണ്ട്. മനുഷ്യരും, മൃഗങ്ങളും, മരങ്ങളും, വള്ളിച്ചെടികളും പ്രകൃതിപ്രതിഭാസങ്ങളും ഒത്തൊരുമിച്ച വിശാലമായ സമൂഹത്തിന്റെ സമഗ്രതയിൽ എല്ലാം ഒന്നായിക്കാണുവാൻ നമുക്ക് കഴിയും. ആദിയുടെ കുറെ ആഴങ്ങളിലേക്ക് നടക്കുമ്പോൾ പ്രകൃതിയുടെ ഒരേ പുക്കിൾക്കൊടിയിൽ ജീവാംശം സ്വീകരിച്ചവരാണ് സകലജീവജാലങ്ങളുമെന്ന തിരിച്ചറിവിലേക്കെത്തിച്ചേരാം. ഈ ബന്ധമാണ് പ്രകൃതിയെ അമ്മയും ഭവനവുമായി പുണരാൻ നമ്മെ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നത്.

പ്രപഞ്ചവീക്ഷണവും ജീവിതക്രമവും
പ്രപഞ്ചം എങ്ങനെയുണ്ടായെന്നും അതിൽ നമ്മുടെ സ്ഥാനം എന്താണെന്നും ഏതു സംസ്കാരവും പറഞ്ഞുവയ്ക്കുന്നത് അവരുടെ തത്വചിന്തയും, വിശ്വാസവും, സാഹിത്യവും ശാസ്ത്രവും ഉൾച്ചേർന്നിട്ടുള്ള പ്രപഞ്ചവീക്ഷണങ്ങളിലൂടെയാണ് (cosmovision). കൃത്യത അവകാശപ്പെടാവുന്ന നിരീക്ഷണസാധ്യതകൾ ഇല്ലായിരുന്ന കാലത്ത് പുരാണങ്ങൾ വിവരിക്കുന്നതും ഇത്തരം പ്രപഞ്ചവീക്ഷണമാണ്. അവരുടേതായ അർത്ഥതലങ്ങളിൽ അവർ ചുറ്റുപാടുകളെ വിശദീകരിക്കുകയാണ്.

ആമസോൺ ആദിവാസിജനതകളുടെ ജീവിതശൈലിയും സാമൂഹികബോധ്യങ്ങളും മനസിലാക്കാൻ അവരുടെ പ്രദേശവുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തി അവർക്കുള്ള പ്രപഞ്ചവീക്ഷണത്തെ വേണ്ടവിധം അറിയേണ്ടതുണ്ട്. അവരുടെ സങ്കല്പങ്ങളിൽ മനുഷ്യനും പ്രകൃതിക്കും സമാനമായ ആന്തരികഘടനയാണ്. ഈ ഘടനയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് അവരുടെ ആത്മീയതയും ചികിത്സാരീതികളും (പഞ്ചഭൂത നിർമ്മിതമാണ് ലോകവും ശരീരവുമെന്ന ഭാരതസങ്കല്പം ആയുർവേദത്തിന് അടിസ്ഥാനമാകുന്നതുപോലെ).

ഐയ്യു (ayllu): പ്രകൃതിയെന്ന കൂട്ടുകുടുംബം
ആ പ്രദേശവും ചുറ്റുപാടുകളും തന്നെയാണ് അവർക്ക് ‘ഭവനം’ (common home). ചുറ്റുമുള്ള മലനിരകൾക്കുള്ളിൽ വസിക്കുന്ന മനുഷ്യരും, ജീവജാലങ്ങളും, പരിസ്ഥിതിയും ഒറ്റകുടുംബമാണെന്ന കാഴ്ചപ്പാടാണ് അവരിൽ പല ഗോത്രങ്ങൾക്കുമുള്ളത്. മനുഷ്യരും, സസ്യങ്ങളും, പക്ഷിമൃഗങ്ങളും, മലകളും, പുഴകളും, കാറ്റും മഴയും എല്ലാം കുടുംബാംഗങ്ങളാണ്. വ്യക്തിരൂപം നൽകപ്പെടുന്ന പ്രകൃതിശക്തികൾ സംവേദനശേഷിയുള്ളവരാണ്. ദേവസങ്കല്പം നല്കപ്പെടാറുണ്ടെങ്കിലും അവരും ഈ കുടുംബത്തിന്റെ ഭാഗം തന്നെ. അവരുടെ ജീവിതവും ഉപജീവനമാർഗ്ഗങ്ങളും പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നതിനാൽ പ്രകൃതിശക്തികളോടുള്ള വണക്കവും ആദരവും (animists) സ്വാഭാവികമാണ്; എങ്ങുമെവിടെയും ജീവചൈതന്യം നിറഞ്ഞുനില്കുന്നു. അദൃശ്യനും സർവ്വവ്യാപിയുമായ മേലേമാനത്തെ ഒരു ദൈവം അവരുടെ സങ്കല്പങ്ങളിലില്ല.

പരിസ്ഥിതിയുടെ കുടുംബബന്ധത്തിനുള്ളിൽ നടക്കേണ്ടവരാണ് മനുഷ്യർ. വ്യക്ത്തിക്കും, സമൂഹത്തിനും, പരിസ്ഥിതയ്ക്കും ഇടയിൽ തടസമില്ലാതെ നിലനിൽക്കുന്ന സ്രവസംക്രമങ്ങളാണ് ജീവനും ആരോഗ്യവും നിലനിർത്തുന്നത്. ‘ആത്മീയ’മായ സന്തുലിതാവസ്ഥയാണ് ഈ സമഗ്രതയിൽ ഉൾച്ചേരുന്നത്. കാലക്രമത്തിൽ നടത്തുന്ന അനുഷ്ഠാനവിധികൾ ഈ പ്രവാഹം തടസമില്ലാതെ നിലനിർത്തുവാനുള്ള പ്രതിജ്ഞാബദ്ധത ഉറപ്പാക്കുകയാണ്. പരിസ്ഥിതിയിലെ മാറ്റങ്ങളും, രാഷ്ട്രീയവും സാംസ്കാരികവുമായ സംഘർഷങ്ങളും അവരെ ചിതറിച്ചുകളയുമ്പോൾ അവർക്കു നഷ്ടപ്പെടുന്നത് ഭവനവും വരുമാനമാർഗവും മാത്രമല്ല, അവർക്ക് ‘ആത്മാവ്’ പകരുന്ന ചൈതന്യം തന്നെയാണ്. ‘ഐയ്യു’വിൽ നിന്നകറ്റപ്പെടുമ്പോൾ അവർ അവരല്ലാതായിത്തീരുകയാണ്.

ഭൂമിമാതാവ് (പച്ചാമാമാ)
ജന്മം നൽകുന്നത് എന്നർത്ഥമുള്ള ‘natura,’ ഇൽ നിന്നാണ് nature എന്ന വാക്ക് ലഭിക്കുന്നത്. ജനിപ്പിക്കുകയും പരിപോഷിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന പ്രകൃതിക്ക് അതിപുരാതനകാലം മുതൽക്കേ മാതൃഭാവം നല്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഈജിപ്തിലെ ന്യൂത് (Nut) ജീവവായുവിനും, ദിനരാത്രങ്ങളുടെയും നക്ഷത്രരാശികളുടെയും സഞ്ചാരത്തിനും പാലികയായിരുന്നു. ആകാശം ജീവൻ മഴയായിപ്പൊഴിക്കുമ്പോൾ ന്യൂത് ഗർഭം ധരിക്കുകയും ജീവൽപ്രക്രിയകൾ തുടർന്നുപോവുകയും ചെയ്യുന്നു. ഗ്രീക്ക് ദേവത ഗായ (Gaia) യെ പ്രപഞ്ചത്തിലുള്ളതിനെയെല്ലാം വളർത്തിപ്പോരുന്നതിനാൽ സകലത്തിന്റെയും മാതാവെന്നാണ് ഹോമർ വിളിച്ചത്. റോമൻ കവിയായ ല്യൂക്രേഷിയൂസും ഭൂമിയെ മാതാവായി വർണ്ണിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇത്തരം മാതൃരൂപം ഭൂമിക്കും പ്രകൃതിക്കും നൽകപ്പെട്ടത് ഭൂമി പരിസ്ഥിതിക്കും, വൃക്ഷലതാതികൾക്കും, പക്ഷിമൃഗങ്ങൾക്കും നൽകുന്ന കരുതലിനെ കണ്ടുകൊണ്ടാണ്.

അൽഗോങ്ക്വിൻ (Algonquian) ഐതിഹ്യപ്രകാരം “ആകാശമേഘങ്ങൾക്കു കീഴെ ഭൂമിമാതാവ് ജീവിക്കുന്നു; അവളിലാണ് ജീവജലം ഉള്ളത്. അവളുടെ മാറിടത്തിൽ നിന്നാണ് സസ്യങ്ങളും മൃഗങ്ങളും മനുഷ്യരും തൃപ്തിയടയുന്നത്.” സ്പെയിനിന്റെ കീഴിലാവുന്നതിനു മുമ്പുള്ള മെക്സിക്കൻസംസ്കാരത്തിലും ജീവിതക്രമവും സന്മാർഗികതയും, പ്രകൃതിമാതാവിനോടുള്ള ആദരവിനോടും വിശ്വാസത്തോടും ബന്ധപ്പെട്ടുള്ളതാണ്. ഇങ്കാ പുരാണങ്ങളിൽ പച്ചാമാമായാണ് വിതയും വിളവും അനുഗ്രഹീതമാക്കുന്നത്. പൊതുവായി പച്ചപുതഞ്ഞ ഭൂമിയെയാണുദ്ദേശിക്കുന്നതെങ്കിലും കുറേക്കൂടി വ്യാപകമായ അർത്ഥത്തിൽ പച്ചാമാമാ പ്രപഞ്ചത്തെത്തന്നെ മാതാവായി കാണിക്കുന്നു (mama = mother / pacha = world or the universe). മലകളെ ആശ്രയിച്ചു ജീവിക്കുന്നവരുടെയിടയിൽ പച്ചാമാമായോടുള്ള ആരാധനയും ഉണ്ട്. സമാനമായി, കടലമ്മയുടെയും ജലചക്രത്തിന്റെയും ജലാശയങ്ങളുടെയും ജലവിഭവങ്ങളുടെയും 'പരിപാലിക'യായി  കൊച്ചാമാമായുമുണ്ട്.  (Mama Qucha/ Mama Cocha) എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്.

മരിക്കുന്ന പച്ചാമാമാ
പുതിയ ജീവിതശൈലികൾക്കുള്ളിൽ ഇത്തരം ഒരു രഹസ്യത്തെ അറിയുവാനും അതിന്റെ ആഴങ്ങൾ തേടുവാനും ഇന്ന് പലർക്കും വിഷമമാണ്. പ്രകൃതിയിലെ വിവിധങ്ങളായ ജീവരൂപങ്ങൾ നമ്മോടു സംസാരിക്കുന്ന സ്വരങ്ങളെ തിരിച്ചറിയുവാൻ നമുക്ക് കഴിയാതായിട്ടുണ്ട്. പൂക്കളോടും, പൂമ്പാറ്റയോടും, പശുക്കുട്ടിയോടും കുഞ്ഞാടിനോടും നക്ഷത്രങ്ങളോടും കുഞ്ഞുങ്ങളായിരുന്നപ്പോൾ നമ്മൾ സംസാരിച്ചിട്ടില്ലേ? ശാസ്ത്രത്തിന് അറിവിന്റെമേൽ നൽകപ്പെട്ട അപ്രമാദിത്യവും, അതിരുകടന്ന വാണിജ്യതാല്പര്യങ്ങളും പ്രകൃതി നമുക്ക് നൽകുന്ന സൗന്ദര്യബോധത്തെയും നമ്മുടെ തന്നെ ആഴങ്ങളെയും ക്ഷയിപ്പിച്ചുകളഞ്ഞു.

ഗണിതശാസ്ത്രത്തിന്റെ കൃത്യതയിൽ പ്രകൃതിയുടെ പ്രതിഭാസങ്ങളെ വിശദീകരിക്കുവാൻ ശ്രമിച്ചത് റെനേ ഡെകാർട് (René Descartes) ആയിരുന്നു. പലഭാഗങ്ങൾ ഒന്നിച്ചുവെച്ച ഒരു യന്ത്രംപോലെയാണ് അദ്ദേഹം പ്രകൃതിയെ കണ്ടത്. മനസിന് (മനുഷ്യൻ) പദാർത്ഥങ്ങളുടെ (പ്രകൃതി) മേലും, അതുകൊണ്ട് പ്രബുദ്ധതക്ക് സ്വാഭാവികപ്രകൃതിയുടെ മേലും നൽകപ്പെട്ട ഉയർന്ന മൂല്യം പ്രകൃതിയെ മനുഷ്യന്റെ അധീനതയിലാക്കി ഉപയോഗിക്കുന്നതിന് സാധുത നൽകി. ‘പ്രാകൃതമായ’ പ്രകൃതിയെ നന്നാക്കിയെടുക്കുന്നതായി സംസ്കാരവും വികസനങ്ങളും (culture is the process of cultivating the natural).

വ്യവസായികവിപ്ലവം പാശ്ചാത്യ സമൂഹങ്ങളിൽ വരുത്തിയ മാറ്റം, പ്രകൃതിയോട് നമ്മൾ ബന്ധപ്പെടുന്ന രീതിയെയും ആഴത്തിൽ ബാധിച്ചു. സ്നേഹപരിപാലനയോടെ ദിവ്യത്വം കല്പിക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ഭൂമിമാതാവ് വിക്ടോറിയൻ കാലഘട്ടമായപ്പോഴേക്കും കൂടുതൽ ഭീകരത നിറഞ്ഞതും വന്യവുമായി ചിത്രീകരിക്കപ്പെട്ടുതുടങ്ങി. പ്രകൃതി മനുഷ്യന്റെ നിലനില്പിനും, വികസന-സംസ്കാരത്തിനും തടസമാണെന്ന കാഴ്ചപ്പാട്, കീഴ്‌പ്പെടുത്തി ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടേണ്ട ‘വസ്‍തു’ മാത്രമായി പ്രകൃതിയെ മാറ്റി. അങ്ങനെ പ്രകൃതിയുടെ പരിശുദ്ധിയും ദിവ്യതയും അപഹരിക്കപ്പെട്ടു.

ലോഹധാതുക്കളുടെ സാധ്യത കണ്ടുകൊണ്ട് സാമ്രാജ്യശക്തികൾ ഖനികൾ തുടങ്ങുകയും, കുഴിക്കുന്നതിനും ദൂരേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നതിനും തദ്ദേശവാസികൾ ചൂഷിതരാവുകയും ചെയ്തു. പണിക്കാർക്ക് ആവശ്യമായ ഭക്ഷണാവശ്യത്തിനായി സന്തുലിതക്രമം തകർത്തുകൊണ്ട് കൃഷി നടത്തി. അതിൽ ലാഭേച്ഛ കലർന്നപ്പോൾ മണ്ണ് വിഷലിപ്തമാവുകയും ഉപയോഗശൂന്യമാവുകയും ചെയ്തു. ആളുകൾ അവരുടെ ഭവനങ്ങളിൽ നിന്നു അകറ്റപ്പെട്ടു, ഭൂപ്രകൃതി നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു, അവരുടെ ജീവിതശൈലിയും പാടേ തകർക്കപ്പെട്ടു.

നഗരവത്കരണത്തിന്റെയും വികസനത്തിന്റെയും പേരിൽ അസന്തുലിതമായ പുരോഗമനമുതലാളിത്ത സമീപനങ്ങളാണ് നടപ്പിലായത്. അതിജീവനത്തിനുള്ള വിഭവങ്ങൾ പോലും ലഭ്യമല്ലാത്ത അവസ്ഥയിലാണ് അത് കൊണ്ടെത്തിച്ചത്. വാണിജ്യതാല്പരരുടെ സ്വാർത്ഥത മൂലം ആക്രമിക്കപ്പെടുകയും കുടിയൊഴിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നത് തദ്ദേശീയരായ പാവങ്ങളാണ്. അവരുടെ ഭവനത്തിന്റെയും, പ്രകൃതി മാതാവിന്റെയും അങ്ങനെ അവരുടെ തന്നെയും ജീവൻ നിലനിർത്തുവാനുള്ള പോരാട്ടത്തിൽ രക്തസാക്ഷികളായ അനേകരുണ്ട്. ഓരോ മരച്ചുവട്ടിലും അങ്ങനെയുള്ള ഒട്ടനവധി ആളുകൾ അടക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. എങ്കിലും പ്രത്യാശ നഷ്ടപ്പെടുത്താതെ അവർ മുമ്പോട്ട് പോവുകയാണ്. അവരുടെ വേതനദാതാക്കളുടെ ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്ന് ജീവനോടെ രക്ഷപെടുവാൻ അവരുടെ ഉത്പന്നങ്ങളും അവരെത്തന്നെയും വിൽക്കേണ്ട ദയനീയാവസ്ഥയിൽ ഞെരുങ്ങുന്നവരാണവർ.

പ്രകൃതിമാതാവ് (പച്ചാമാമാ) ഇന്ന്
ഒക്‌ടോബർ 2012 ബൊളീവിയൻ ഗവൺമെൻറ് ‘ഭൂമിമാതാവിന്റെ നിയമം’ (Law of the Rights of Mother Earth, / The Law of “Mother Earth”) പാസ്സാക്കി. നേരത്തേ കണ്ട ദേവതാസങ്കല്പങ്ങളിൽനിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി ഈ നിയമം പച്ചാമാമായെ നിർവചിക്കുന്നത് ഇങ്ങനെയാണ്: “പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടും, പരസ്പരം ആശ്രയിച്ചും പരസ്പരപൂരകമായും നിലനിന്നുകൊണ്ട് പൊതുവായ ഒരു ലക്‌ഷ്യം പങ്കുവയ്ക്കുന്ന എല്ലാ ജൈവഘടകങ്ങളെയും ജീവജാലങ്ങളെയും ഉൾകൊള്ളുന്ന അഭേദ്യമായ ജീവസംവിധാനമാണ് ഭൂമിമാതാവ്” (Mother Earth is a dynamic living system comprising an indivisible community of all living systems and living organisms, interrelated, interdependent and complementary, which share a common destiny).

പ്രധാന തത്വങ്ങൾ: ഭൂമി മാതാവിനെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനുള്ള പ്രയത്നങ്ങൾക്കായുള്ള പ്രതിബദ്ധത, ഐക്യവും സൗഹാർദ്ദവും, ഭൂമി മാതാവിന്റെ അവകാശങ്ങളെ ആദരിക്കുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുക, കൂട്ടായ നന്മ, ജീവസംവിധാനങ്ങളോ അവയെ നിലനിർത്തുന്ന ഘടകങ്ങളോ വാണിജ്യവത്കരിക്കാനോ ആരുടെയെങ്കിലും സ്വകാര്യ സ്വത്താക്കാനോ അനുവദിക്കാതിരിക്കുക, മേല്പറഞ്ഞവയെ പരിപോഷിപ്പിക്കുവാൻ കഴിയുന്ന മൂല്യങ്ങളെ ഏതു സംസ്കാരങ്ങളിൽ നിന്നാണെങ്കിലും സ്വീകരിക്കുകയും പ്രാവർത്തികമാക്കുകയും ചെയ്യുക.

പച്ചാമാമായുടെ അവകാശങ്ങൾ: 1. പുനരുജ്ജീവനത്തിനുള്ള ആന്തരികശേഷിയും അതിനുള്ള വ്യവസ്ഥകളും, ജീവഘടനകളും അവയെ നിലനിർത്തുന്ന പ്രകൃതിയുടെ സ്വാഭാവികപ്രക്രിയകളും സംരക്ഷിക്കപ്പെടണം. 2. മനുഷ്യന്റെ ആവശ്യങ്ങളെ തൃപ്തിപ്പെടുത്താമെങ്കിലും ജനിതകപരമായോ ഘടനാപരമായോ കൃത്രിമമായി കൊണ്ടുവരുന്ന മാറ്റങ്ങൾ അനേകം സസ്യജന്തുക്കളുടെ വർഗ്ഗശുദ്ധിയുടെ നിലനില്പും പ്രജനനവും അപകടത്തിലാക്കുകയാണ്. അതുകൊണ്ട് ജീവന്റെ വൈവിധ്യങ്ങൾ അവ സ്വാഭാവികമായി വളർന്നുവന്ന രീതികളിൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെടണം. 3. ഭൂമിയുടെ ജീവോൽപാദനപ്രക്രിയയിൽ ജലത്തിന്റെ അളവിനും ഗുണത്തിനും വലിയ പങ്കുള്ളതിനാൽ, ജലത്തെ മലിനീകരണത്തിൽ നിന്ന് സംരക്ഷിക്കുകയും ജലചക്രത്തിന്റെ പ്രവർത്തനപരത ഉറപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുക. 4. ജീവൻ നിലനിർത്തപ്പെടേണ്ട ഗുണത്തിലും ഘടനയിലും വായുവിന്റെ ശുദ്ധത ഉറപ്പാക്കണം. 5. ഭൂമിയുടെ സ്വാഭാവികമായ രാസപ്രക്രിയകളും ജീവചക്രങ്ങളും മനസിലാക്കുകയും, അവ നിലനിർത്തുകയും തിരികെ കൊണ്ടുവരാനുള്ള പ്രയത്നങ്ങൾ ഉറപ്പാക്കുകയും ചെയ്യണം. 6. മനുഷ്യപ്രവൃത്തികളാൽ നേരിട്ടോ അല്ലാതെയോ വികലമാക്കപ്പെട്ട ജൈവഘടനകൾ പുനഃസ്ഥാപിക്കപ്പെടണം. 7. വിഷപദാർത്ഥങ്ങളും റേഡിയോആക്റ്റിവ് മാലിന്യങ്ങളും വായുവിനും ജലത്തിനും മണ്ണിനും ഉണ്ടാക്കുന്ന ദൂഷ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് ഭൂമിയെ രക്ഷിക്കുക.

പാരിസ്ഥിതികമായ മാനസാന്തരം
അത്യധികം സങ്കീർണമായ ജൈവവൈവിധ്യങ്ങളുള്ള ആമസോൺ വനസമ്പത്ത് ഭൗമപരിസ്ഥിതിക്കുതന്നെ നിർണായകമാണ്. അതുകൊണ്ട് ഈ പ്രദേശത്തിന്റെ നിലനില്പിനുള്ള ഭീഷണി വളരെ ശ്രദ്ധയർഹിക്കുന്നു. വാണിജ്യ-വ്യാവസായികതാല്പര്യങ്ങളിലേക്ക് രാഷ്ട്രീയവും ബൗദ്ധികവുമായ ഇടപെടലുകൾ അത്യാവശ്യമാണ്. തീർത്തും പ്രാദേശിക തലത്തിൽ മാത്രം അടിച്ചേൽപ്പിക്കപ്പെടുന്ന പരിസ്ഥിതിമൂല്യങ്ങൾ കപടതയാണ്. അവ അത്തരം പ്രദേശങ്ങളെയും അവിടുത്തെ ആളുകളെയും കൂടുതൽ ഇരയാക്കുന്നതേയുള്ളു. അന്തർദേശീയതലങ്ങളിൽ പുതിയ നയങ്ങളും രീതികളും രൂപപ്പെടേണ്ടതും പ്രാദേശികതലങ്ങളിൽ ആത്മാർത്ഥമായി നടപ്പിലാക്കേണ്ടതുമുണ്ട്. കുത്തകമുതലാളിമാരുടെ ദാർഷ്ട്യമനോഭാവം രാഷ്ട്രനിയമങ്ങൾക്കതീതമായി പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ അപകടത്തിലാവുന്നത് ഭൂമിയുടെ ജീവൻതന്നെയാണ് (Ref. Cardinal Hollerich in an interview in Rome during Amazon Synod).

പാരിസ്ഥിതികമായ മാനസാന്തരം മുമ്പോട്ട് വയ്ക്കുന്നത് നമ്മുടെ ജീവിതശൈലിയിലുള്ള മാറ്റങ്ങളാണ്; ആവോളം കൂട്ടിവെക്കാനും, പിന്നീട് വലിച്ചെറിയാനുമുള്ള സാംസ്‌കാരികപ്രവണതകളാണ് ചൂഷണത്തിലേക്കു നയിക്കുന്ന വ്യവസായങ്ങളെ നിലനിർത്തുന്നത്. വിവേചനമില്ലാത്ത ഉപഭോഗങ്ങളിൽ പലവിധേന ഇരകളാകുന്നത് പാവങ്ങളിൽപാവങ്ങളായ മനുഷ്യരാണ്. കുടിയിറക്കപ്പെട്ട പല തദ്ദേശവാസികളും ഒറ്റപ്പെട്ടുകഴിയുന്നു. അവരുടെ പ്രദേശങ്ങൾ കമ്പനികളുടെ അധീനതയിലായപ്പോൾ പലരും അക്രമഭീഷണിമൂലം ഓടിരക്ഷപ്പെട്ടു (Ref. Archbishop Pedro Brito Guimarâes in an interview in Rome during Amazon Synod). കൂടുതൽ ഉൾവനങ്ങളിലേക്കു പോകേണ്ടിവരുന്നതിനാൽ അവർ രോഗങ്ങൾക്ക് കീഴ്പ്പെടുകയും മരണത്തിനു വിധേയരാവുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ അവസ്ഥ അവരിലേൽപ്പിക്കുന്ന മാനസികവും വൈകാരികവുമായ ആഘാതം ചെറുതല്ല. അവരുടെ ഉള്ളിനെ അറിയാനോ അവരുടെ യഥാർത്ഥ ആവശ്യങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കാനോ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. അവർക്കു വേണ്ടിയുള്ള സഭയുടെ നിലപാടുകളും അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിലേക്കുള്ള അജപാലന സാധ്യതകളുമാണ് ആമസോൺ സിനഡിൽ ഉടനീളം ഉള്ളത്. New Paths for the Church and for an Integral Ecology എന്ന പേരിൽ തദ്ദേശീയരായവരുടെ അവകാശങ്ങൾ, മണ്ണിനും ഭൂസ്വത്തുക്കളുടെയും മേലുള്ള അവരുടെ അവകാശങ്ങൾ, കുടിയിറക്കൽ, പ്രദേശത്തെ സഭയുടെ മിഷനറി പ്രവർത്തനങ്ങൾ, തദ്ദേശീയമായ ആരാധനാരീതികൾ, പ്രകൃതിസമ്പത്തിനെ ഭാവിയിലേക്ക് നിലനിർത്തിക്കൊണ്ടുള്ള സമഗ്രമായ വികസനരീതികൾ തുടങ്ങിയവയാണ് ചർച്ചയിലെടുത്തത്.

പച്ചാമാമായുടെ ദേവതാഭാവത്തിൽ വിശ്വസിക്കുന്ന ഗോത്രവർഗക്കാർ ഇന്നുമുണ്ട്. എന്നാൽ ആ പുരാതനപ്രതീകം അന്നും ഇന്നും ഭൂമിയുടെ ജൈവപ്രക്രിയകളെ ഒന്നായി രൂപകാത്മകമായി ചിത്രീകരിക്കുകയാണ്. കരുതലോടെയൂട്ടിയ അമ്മയുടെ ചിത്രം നിലനിൽക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ജീവശേഷി നഷ്ടപ്പെട്ട പ്രകൃതിയെയും അവളുടെ ഞെരുക്കപ്പെടുന്ന സന്താനങ്ങളെയും പച്ചാമാമാ കാണിച്ചു തരുന്നു; ജീവിക്കുവാനുള്ള അവകാശത്തിനുവേണ്ടി, അവളുടെ പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന മക്കൾക്കുവേണ്ടി കരയുന്നു. വിശ്വാസത്തിന്റെ തലങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി സാമ്പത്തികവും രാഷ്ട്രീയപ്പരവുമായ തലങ്ങൾ ഇതിലുണ്ട്. തങ്ങളുടെ ജീവിതം പ്രകൃതിയുമായി ആഴത്തിൽ ബന്ധപ്പെട്ടു നില്കുന്നു എന്ന് കരുതുന്നവരെ ‘സംസ്കാരസമ്പന്നർ’ വിഗ്രഹാരാധകരും പ്രകൃതിയെ ആരാധിക്കുന്നവരുമായി വിധിച്ചു പരിഹസിച്ചേക്കാം. കൃതജ്ഞതയോടെയും ആദരവോടെയും പ്രകൃതിയുമായി നിലനിർത്തിപ്പോരുന്ന ഈ ബന്ധം ബഹുരാഷ്ട്രകമ്പനികളുടെ ചൂഷണതാൽപര്യങ്ങൾക്ക് തീർത്തും തടസം തന്നെയാണ്. ചൂഷണയാഥാർത്ഥ്യങ്ങളെയാണ് വിശ്വാസത്തിന്റെ പുകമറയുണ്ടാക്കി ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടാതാക്കിയത്.

ഐയ്യുവും പച്ചാമാമായും വിശ്വാസവും
നമ്മുടെ പൊതുഭവനമായ ഭൂമി, ഒരു പെങ്ങളെപ്പോലെ നമ്മുട ജീവന്റെ ഭാഗവും, നമ്മെ മാറോടണക്കാൻ കൈ നീട്ടുന്ന ഒരു അമ്മയെപ്പോലെയുമാണെന്ന് ഫ്രാൻസിസ് അസ്സീസി പറഞ്ഞു.

ഫ്രാൻസിസ് അസ്സീസ്സിയുടെ സമീപനം വെറുമൊരു കാല്പനികഭാവം മാത്രമല്ല, കാരണം ഇത്തരം നിലപാടുകളാണ് നമ്മുടെ പെരുമാറ്റങ്ങളെ നയിക്കുന്നത്. വിസ്മയപൂർണമായ തുറവിയില്ലാതെ നമ്മൾ പ്രകൃതിയെ സമീപിക്കുന്നിടത്തോളോം ലോകവുമായുള്ള നമ്മുടെ ബന്ധങ്ങളിൽ സൗന്ദര്യത്തിന്റെയും സാഹോദര്യത്തിന്റെയും ഭാഷ എന്നും നമുക്ക് അന്യമായിരിക്കും. അധിപരും, ചിലവാക്കുന്നവരും, നിർദ്ദയരായ ചൂഷകരും തൃപ്തികളിൽ തൃപ്തിയില്ലാത്തവരും ആയിരിക്കും. നേരേ മറിച്ച്, പ്രപഞ്ചത്തിലെ സകലത്തിനോടും ആഴമായ ഒരു ബന്ധം പുലർത്താൻ കഴിയുന്നെങ്കിൽ സമചിത്തതയും കരുതലുമുള്ള ഒരു സമീപനം നൈസർഗ്ഗികമായിത്തന്നെ നമ്മിൽനിന്നുണ്ടാകും.

ഏതാനം ദുർവ്യാഖ്യാനങ്ങൾ ആമസോൺസിനഡ് ബഹുദൈവാരാധനയും, വിഗ്രഹാരാധനയും ദുർദേവതകളിലുള്ള വിശ്വാസവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നുവെന്ന് പ്രചരിപ്പിച്ചു. സിനഡിന്റെ ആധാരരേഖയുടെയും ബൈബിളിന്റെതന്നെയും തെറ്റായ വായനയും സ്ഥാപിതതാല്പര്യങ്ങളുമാണ് ഇത്തരം എതിർപ്പുകൾ ഉണ്ടാക്കിയത്.

പ്രാചീനവിശ്വാസരീതികളെയും, അവയുടെ പുതുരൂപങ്ങളെയും മനസിലാക്കാൻ, പ്രപഞ്ചവും ദൈവവും ഒന്നുതന്നെയാണെന്ന സർവ്വേശ്വരവാദം (pantheism), സകല വസ്തുക്കളിലും ജീവചൈതന്യം കാണുന്ന സർവ്വചേതനവാദം (animism), സൃഷ്ടിപൂജ (paganism), സൃഷ്ടി ദൈവമല്ലെങ്കിലും സകലത്തിലും ദൈവം ഉൾച്ചേർന്നിരിക്കുന്നെന്ന ഈശ്വര-സർവന്തരയാമിത്വം (panentheism) എന്നിവയിൽ വ്യക്തത തേടേണ്ടതുണ്ട്. ഏകദൈവവിശ്വാസമുള്ള മതങ്ങൾ മറ്റു വിശ്വാസങ്ങളെ പൊതുവായി വിജാതീയം, സൃഷ്ടിപൂജ/വിഗ്രഹാരാധന എന്ന് വിളിച്ചിട്ടുണ്ട്. സർവ്വചേതനവാദം സർവ്വേശ്വരവാദമായി തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടാറുണ്ട്. ഏകദൈവവിശ്വാസത്തിൽനിന്ന് വ്യത്യസ്തപ്പെടുത്തി പ്രപഞ്ചരഹസ്യം തന്നെയാണ് ദൈവമെന്ന രീതിയിൽ സർവേശ്വരവാദം പ്രബലമായ ചിന്താധാരയിലേക്കു കൊണ്ടുവന്നത് ബാറുക് സ്പിനോസയാണ് (Baruch Spinoza 1632-1677). പലവിധത്തിലുള്ള പ്രാചീനാചാരങ്ങളെ മൊത്തത്തിൽ, ഏകദൈവവിശ്വാസത്തിന് വിരുദ്ധമായി കാണുന്നത് നമ്മുടെ സമീപനത്തിലെ പോരായ്മയാണ്. ഏകദൈവവിശ്വാസികൾ അവയെ പരിശോധിച്ച് വിശകലനം ചെയ്യുന്നത് സ്വന്തം വിശ്വാസത്തിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെയാണ്, ആ രീതിയിലാവണമെന്നില്ല അവർ അവരുടെ വിശ്വാസങ്ങളെ സമീപിക്കുന്നത്. ഇത്തരം സങ്കല്പങ്ങളെ പൈശാചികമായികാണുന്നത് തീർത്തും വികലമായ കാഴ്ചപ്പാടാണ്. മധ്യപൂർവ്വേഷ്യയിലെ പ്രബലമായ മതങ്ങളൊക്കെയും പ്രാചീനാചാരങ്ങളിൽ നിന്ന് സ്വാതന്ത്രമാണെന്നു പറയുമ്പോഴും എല്ലാ ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളിലും പൂജാവിധികളിലും അവയുടെ പിന്തുടർച്ച കാണുവാൻ കഴിയും. അവയെ അധമരെന്നും പിശാച് പൂജകരെന്നും വിധിക്കുന്നതിനു മുമ്പ് അവരുടെ പ്രപഞ്ചവീക്ഷണത്തെ മനസിലാകുന്നത് നമ്മുടെതന്നെ സമീപനങ്ങളുടെ തെളിമക്ക് ഉപകരിച്ചേക്കും.

പ്രപഞ്ചത്തെ ദൈവത്തോട് തുലനംചെയ്യുകയോ പരിസ്ഥിതി/പ്രകൃതിവാദികളോട് തങ്ങളുടെ നിലപാടുകളെ ചേർത്തുവയ്ക്കുകയോ ആമസോൺസിനഡ് ചെയ്യുന്നില്ല. സകലത്തിലും ജീവചൈതന്യം കാണുന്നതായിരുന്നു ആമസോണിന്റെ തനതായ പാരമ്പര്യവും വിശ്വാസങ്ങളും. സൃഷ്ടിയുടെ പരിശുദ്ധി കണ്ടുകൊണ്ടുതന്നെ അവയോടു നിരന്തരസമ്പർക്കത്തിലായിരിക്കുമ്പോഴാണ് മനുഷ്യന്റെ യഥാർത്ഥ ഉത്ഭവവും വളർച്ചയും അതേ പരിശുദ്ധിയിൽ ബോധ്യപ്പെടുക. പ്രമാണങ്ങൾക്കപ്പുറം ദൈവത്തിന്റെ കരവേലകൾ അതിന്റെ സൗന്ദര്യത്തിലും വിസ്മയങ്ങളിലും ഗ്രഹിക്കുന്നതും ഈ സമ്പർക്കങ്ങളിലൂടെ തന്നെ. വിവിധങ്ങളായ പ്രകൃതിചക്രങ്ങളുടെയും, ജീവനുള്ളവയോ അല്ലാത്തതോ ആയ സകലത്തിന്റെയും പരസ്പരാശ്രയത്വം നമ്മുടെ സാമാന്യബുദ്ധികൊണ്ടു ഗ്രഹിക്കാവുന്നതേയുള്ളു. ആ അറിവിൽ പരിപാലനയുടെ കാര്യങ്ങൾ കൂടുതൽ ബോധ്യപ്പെടുകയേയുള്ളു. ഈ പരസ്പരബന്ധവും പരസ്പരാശ്രയത്വവും ദൈവത്തെ മാറ്റി നിര്ത്തുന്നു എന്ന് വാദിക്കുന്നവർ നിബന്ധിതമായ അവരുടെ വിഭാവനകളിലൂടെ ആരോപണങ്ങളുണ്ടാക്കുകയും യാഥാർത്ഥ്യത്തിനെതിരെ കണ്ണടക്കുകയുമാണ്.

ആമസോൺ ആചാരങ്ങളിലെ ദൈവികവെളിപാടുകൾ
വിജാതീയമായ അന്ധവിശ്വാസങ്ങളെ ദൈവികവെളിപാടുകളായികാണുവാൻ സിനഡ് ശ്രമിക്കുന്നു എന്ന അധിക്ഷേപം മുൻവിധിയോടുകൂടെയുള്ളതാണ്. ആമസോൺ പ്രദേശത്തിന്റെ സാംസ്‌കാരിക ചൈതന്യത്തിലൂടെത്തന്നെ ക്രിസ്തുവിനെ കാണാനും, ക്രിസ്തുസാന്നിധ്യം മേല്പറഞ്ഞ ഭവനാന്തരീക്ഷത്തിൽ ആഘോഷിക്കപ്പെടുവാനുമുള്ള സാധ്യതകൾ ധ്യാനിക്കുകയാണവർ. സാംസ്കാരികമായി വ്യത്യസ്തമായതുകൊണ്ട് മാത്രം മറ്റൊന്നിനെ അധമമെന്നു വിളിക്കുന്നത് ഉചിതമല്ല. ആചാരങ്ങളിലും സമ്പ്രദായങ്ങളിലും ഉൾപ്പെടാനിടയുള്ള ചൂഷണസാധ്യതകളെയും മനുഷ്യത്വരഹിതമായ സമീപനങ്ങളെയും എതിർക്കുകയും, എന്നാൽ കടന്നു ചെല്ലുന്നിടത്തെ സംസ്കാരങ്ങളിലെ നന്മയും സത്യവും മനോഹാരിതയും സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് വിശ്വാസം വളർന്നത്. ഒരുപക്ഷെ അറിയപ്പെടാത്തതും പേരുനൽകപ്പെടാത്തതുമായ ക്രിസ്തുവിനെത്തന്നെയാണ് സഭ അവിടെ തിരിച്ചറിഞ്ഞത്. മനുഷ്യഹൃദയങ്ങളിലും സംസ്കാരങ്ങളിലും സന്നിഹിതനായിരിക്കുന്ന വചനത്തിന്റെ വിനീതമായ തിരിച്ചറിവാണത്. സഭയിൽനിന്നുള്ള സ്വീകാര്യതയും കേൾവിയും അവ അർഹിക്കുന്നുമുണ്ട്. ഈ തുറവി ദൈവികവെളിപാടിനെ ആപേക്ഷികമാക്കുകയാണെന്ന് കാണുന്നവർ, മറ്റുള്ളവയെയെല്ലാം മാറ്റിനിർത്തുന്ന സ്വയംപൂർണ്ണപദവി സ്വയം മികവ് കല്പിക്കുന്ന സാംസ്‌കാരികക്രമങ്ങൾക്ക് നൽകുകയാണ്. വിശ്വാസങ്ങൾക്ക് അതിപ്രധാനമെന്ന് കരുതിപ്പോന്നിരുന്നവയെ വ്യത്യസ്തമായി കാണാൻ ശ്രമിക്കുകയെന്നത് പോലും അവരെ ഭീതിപ്പെടുത്തുന്നു, കാരണം സ്വയം നൽകിയ നിർവചനങ്ങൾ പൊളിച്ചെഴുതേണ്ടി വന്നേക്കാം. അത്തരം ഒരു നിർവചനത്തിലേക്കോ ആചാരക്രമത്തിലേക്കോ ചുരുക്കിനിർത്താവുന്നതല്ല ക്രിസ്തു നൽകിയ ദൈവികവെളിപാട്. ഒരിക്കൽ വിജാതീയമായിരുന്ന ഗ്രീക്ക്-റോമൻ സാംസ്‌കാരികപ്രതീകങ്ങൾക്കും ആചാരങ്ങൾക്കും മാത്രം ദൈവിക വെളിപ്പെടുത്തലുകൾ ഉൾക്കൊള്ളുവാൻ കൂടുതൽ ശേഷിയുണ്ടായിരുന്നു എന്ന് കരുതുന്നത് പ്രചോദിതമല്ല.

വിശ്വാസമൂല്യങ്ങളും ലിഖിതരൂപങ്ങളിലെ സാംസ്‌കാരികഘടകങ്ങളും വേർതിരിച്ചു കാണാൻ കഴിയാത്തത് നമ്മുടെ സമീപനങ്ങളെ തെറ്റായ നിഗമനങ്ങളിലേക്കു പലപ്പോഴും കൊണ്ടുചെന്നെത്തിക്കുന്നുണ്ട്. ക്രിസ്തുവിലുള്ള വെളിപാട് പൂർണ്ണമാണെങ്കിലും നമ്മുടെ ധാരണകൾ പൂർണ്ണമാകണമെന്നില്ല. മംഗളവാർത്ത-സ്വർഗാരോഹണം രക്ഷാചരിത്രത്തിനിടയിൽ നമുക്ക് പരിചിതനായ ക്രിസ്തു അതിനു മുമ്പും അതിനു ശേഷവും സൃഷ്ടിയിലും ചരിത്രത്തിലും സന്നിഹിതനാണ്. മനുഷ്യനായി അവതരിക്കുന്നതിനും മുമ്പേ സകലസൃഷ്ടവസ്തുക്കൾക്കും രൂപഭാവം നൽകുകയും, മനുഷ്യഹൃദയങ്ങളിൽ ആന്തരികപ്രചോദനം നൽകുകയും ചരിത്രഗതികളെ നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് വചനമായ ക്രിസ്‌തുതന്നെ. മണ്ണിനെയും പ്രകൃതിയെയും സ്നേഹിക്കുന്ന തദ്ദേശീയരെയും നയിച്ച വചനസാന്നിധ്യത്തെ അംഗീകരിക്കേണ്ടതാണ്. അത് മറ്റൊരു രക്ഷാമാർഗം തിരയലല്ല, കൃപാവഴിയിൽ ക്രിസ്തു മറ്റൊരു സമൂഹത്തെ നയിച്ച പാതയെ അറിയാൻ ശ്രമിക്കുകയാണ്. ക്രിസ്തുവിനെ കൂടുതൽ പൂർണമായി കാണാനുള്ള തുറവിയാണത്. അപരിചിതമായ പ്രതിഭാസങ്ങൾക്കു പിന്നിൽ പിശാചുക്കളാണെന്നുറപ്പിക്കാൻ മടിക്കാത്ത നമുക്ക് ചുറ്റും ജീവരൂപങ്ങളെ കാണാനുള്ള വൈമനസ്യം നമ്മിലുള്ള കണിശമായ യാഥാസ്ഥിതികതയും സംശയങ്ങളുമാണ് കാണിക്കുന്നത്, വിശ്വാസത്തോടുള്ള പ്രതിപത്തിയല്ല.

ഐയ്യു മാതൃക ക്രിസ്തുവെന്ന മുന്തിരിച്ചെടിയിലെ ശാഖകൾ എന്ന കാഴ്ചപ്പാടിനോട് യോജിച്ചു പോകുന്നതാണ്. ആ ശാഖകളിൽ സർവമനുഷ്യജാതികളും പ്രപഞ്ചത്തിലെ സകലസൃഷ്ട്ടികളുംകൂടി ഉൾപ്പെടും. ഇവിടെ ക്രിസ്തുവിനെ മാറ്റിനിർത്തുകയോ സഭയുടെ മാതൃത്വത്തെ ചോദ്യം ചെയ്യുകയോ അതിന് പകരം നിൽക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല. സെമിറ്റിക് പാരമ്പര്യങ്ങൾ മനസിലാക്കിയിട്ടുള്ളതിനുമപ്പുറത്ത് മറ്റുള്ള വിശ്വാസപാരമ്പര്യങ്ങളിലുമുള്ള വചനസാന്നിധ്യത്തെ തിരിച്ചറിയാൻ കഴിഞ്ഞെങ്കിൽ ക്രിസ്തുവിന്റെ ശരീരമാകുന്ന സകല സൃഷ്ടവസ്തുക്കളുടെയും സമൂഹമായി ഒരുമിച്ചു വരുവാൻ ഒരുപക്ഷേ നമുക്ക് കഴിഞ്ഞേക്കും.

പ്രകൃതിയിൽനിന്നുള്ള മനുഷ്യൻ: ഒരു കൂദാശാമാനം
മനുഷ്യന്റെ അന്തസ് വ്യക്‌തിയുടെ തികവിൽ ആദരവർഹിക്കുന്നു. നമ്മെ ജനിപ്പിച്ചു വളർത്തിയ പ്രകൃതിയെ കണക്കിലെടുക്കാതെ ഈ തികവ് അറിയാനാവില്ല. സകലതിനെയും അവയുടെ തനതായ സ്വഭാവങ്ങളിൽ ആദരിക്കാനും അവയുടെ പരസ്പരബന്ധത്തിൽ നമ്മെത്തന്നെ കണ്ടെത്തുന്നതിലാണ് മനുഷ്യന്റെ യഥാർത്ഥ അന്തസ് തിരിച്ചറിയപ്പെടുന്നത്. പ്രകൃതിയുടെ ഉദാരത മനസിലാക്കാതെ എങ്ങനെയാണ് നമ്മൾ യഥാർത്ഥ നീതി പഠിച്ചെടുക്കുന്നത്? ഉദാരമായി നല്കപ്പെടുന്നതിൽ ഉൾപ്പെടുന്ന ജീർണതയുടെ പരിശുദ്ധികൾ ഗ്രഹിക്കാതെ എങ്ങനെ ത്യാഗം പരിശീലിക്കും? അപൂർണ്ണതകളും, വിശപ്പും ദാഹവും മരണവും അഴുകലും പ്രകൃതിയിലുണ്ട്; തുടർന്ന് പുതിയ രൂപങ്ങളിലേക്കുള്ള തുറവിയുടെ ആന്തരിക ശേഷികളാണവയെല്ലാം.

നമ്മൾ രൂപപ്പെട്ടതും രൂപാന്തരപ്പെട്ടതും പ്രകൃതിയുടെ ഉദരത്തിലാണ്; ജീവന്റെ സമൃദ്ധിയും സുഗന്ധവും സൗന്ദര്യവും അറിഞ്ഞതും ഈ പ്രകൃതിയിലൂടെയാണ്. ഈ അനുഭവങ്ങളില്ലാതെ ജീവന്റെ സമൃദ്ധിയുടെ ദൈവത്തെക്കുറിച്ചു ഒരു സങ്കൽപം പോലും നമുക്ക് അസാധ്യമാണ്. പ്രകൃതിയെന്നത് നമ്മുടെ ജീവനും നമ്മുടെ ജീവിതകഥയുമാണ്.

പച്ചാമാമാ ഒരു പ്രവാചകപ്രതീകം
പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുകയെന്നത് സാമൂഹികനീതിയുടെ ഭാഗമാണ്. പ്രകൃതിവിഭവങ്ങളുടെ ലഭ്യത സാമ്പത്തിക താൽപര്യങ്ങൾക്കുപകരം തുല്യതയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാവണം. ആന്തരികസ്വാതന്ത്രം നൽകുന്ന നീതിബോധത്തിൽനിന്നേ അത് സാധ്യമാകൂ. ബലഹീനരുടെയും അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടവരുടെയും ഭാഗത്തു നിൽക്കാനാണ് സഭയുടെ വിളിയെങ്കിൽ ഇന്ന് ഭൂമിയും അതിലെ വിഭവങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടുന്ന പാവങ്ങളുടെയും കൂടെനില്കുകയെന്നത് സഭയുടെ പ്രവാചക സ്വരമാണ്. ഒന്നും സംഭവിക്കുന്നില്ലെന്ന വ്യർത്ഥചിന്ത ആസന്നമായ ദുരന്തങ്ങളിലേക്ക് വഴിതുറന്നുകൊടുക്കും. വിഗ്രഹാരാധനയുടെയും, സഭാഘടനകളുടെ തകർച്ചയും കവചമാക്കി പച്ചാമാമായുടെ നിലവിളിയെ നിശബ്ദമാക്കാൻ കഴിഞ്ഞേക്കും. എങ്കിലും പ്രകൃതിയെ പാവനമായി കാണുന്ന ആ പാവങ്ങൾ ഉയർത്തിപ്പിടിച്ച പച്ചാമാമാ ഒരു പ്രവാചകപ്രതീകമാണ്. പച്ചാമാമായെ ദേവതയായിക്കണ്ട ഗോത്രവർഗ്ഗക്കാരും, പ്രകൃതിയെ മാതാവായി കാണുന്നവരും അർത്ഥമാക്കുന്നത് സകലത്തിന്റെയും പരസ്പരബന്ധവും പരസ്പരാശ്രയത്വവുമാണ്. ജീവസാന്നിധ്യത്തിൽ ആനന്ദിക്കുവാനും വേദനയിൽ പരസ്പരം കരുതലുള്ളവരാകുവാനും കുറേക്കൂടെ വിസ്തൃതമായ ആത്മബന്ധങ്ങളിൽ നമുക്ക് കഴിയും.
___________________________

"Law of Mother Earth the Rights of Our Planet: A Vision from Bolivia." Accessed November 19, 2019.

Berry, Thomas. The Sacred Universe: Earth, Spirituality, and Religion in the Twenty-First Century. Edited by Mary Evelyn Tucker. New York: Columbia University Press, 2009.

Graves, Robert. New Larousse Encyclopedia of Mythology, New York: Crescent Books, 1987.

Harris, Dylan. "The Political Ecology of Pachamama: Race, Class, Climate Change, and Kallawaya Traditions," in Systemic Crises of Global Climate Change: Intersections of Race, Class and Gender. Edited by Phoebe Godfrey and Denise Torres, 186-198. Routledge, 2016. Accessed November 05, 2019.

Issitt, Micah and Carlyn Main. Hidden Religion: The Greatest Mysteries and Symbols of the World’s Religious Beliefs. California: ABC-CLIO, 2014.

Jelinski, Dennis. "On the Notions of Mother Nature and the Balance of Nature and Their Implications for Conservation," in Human Ecology: Contemporary Research and Practice. Edited by Daniel G Bates and Judith Tucker, 37-50. Springer-Verlag, 2010. Accessed November 05, 2019.

“New Paths for the Church and for Integral Ecology; The Synod of Bishops Special Assembly for the Pan-Amazon”

Pope Francis. Laudato Si’ Encyclical Letter on Care for Our Common Home. (May 24, 2015) Vatican: Vatican Press, 2015.

Tharamangalam, Joby. “Herods of Christ in Amazon” (September 19, 2019).